Çelikte kapasite %551’le tarihi dip seviyeye indi

ÇİB/Adnan Aslan: Üretimde ton başına 100 dolar enerji maliyetini 40-50 dolara indiremezsek kaybedeceğiz/

Hem enerji maliyetlerindeki artış hem de ihracat pazarlarındaki korumacı önlemler nedeniyle talepte yaşanan gerileme sektörde kapasite kullanım oranını yüzde 51’e düşürdü. Ocakta da yüzde 20 civarı bir ihracat kaybı bekleyen sektör, yılın ikinci yarısında enerji maliyetlerinin düşmesi ihtimaline umut bağladı.

Türkiye’nin önemli ihracatçı sektörlerinden çelikte bu yıl oldukça kritik bir viraja giriliyor. Geçen yılı hem üretimde hem ihracatta kayıplarla kapatan çelikçiler, maliyetler içinde enerjinin payının mevcut seviyesini koruması, yanı sıra çelik ithalatından yerli üreticinin korunmaması halinde tablonun daha vahim olacağından endişeli. Çelik İhracatçıları Birliği (ÇİB) Başkanı Adnan Aslan, “Şu anda üretimde enerji maliyeti ton başına 100 dolar seviyesinde. Eğer bu maliyeti 40-50 dolar seviyesine indiremezsek rekabetçiliğimizi kaybedeceğiz” dedi. ÇİB Başkanı Aslan, Başkan Vekili Uğur Dalbeler ile sektördeki gelişmeleri ve 2023 yılına ilişkin beklentileri düzenlenen bir basın toplantısı ile paylaştı. Sektörün 2021 yılında başarılı bir ihracat performansı sergilediğini ve ihracat sıralamasında üçüncü sırada yer aldığını hatırlatan Aslan, 2022’ye de iyi başlandığını ancak yılın ikinci yarısında üst üste gerçekleşen enerji zamları nedeniyle üretimde ve ihracatta kayıplarla yılı kapattıklarını söyledi. Aslan’ın verdiği bilgiye göre, çelik sektörünün ihracatı geçen yıl miktar bazında yüzde 17,7 azalarak 19,6 milyon ton, değer bazında ise yüzde 5,3 düşüşle 21,1 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu performansla en çok ihracat yapan sektörler sıralamasında dördüncülüğe gerileyen ve ilk 5’te ihracatı gerileyen tek sektör olan çelikte, Türkiye’nin toplam üretimi de yüzde 12,9 gerileyerek 35,1 milyon ton seviyesinde hesaplandı.

Maliyet artışı fiyatlara yansıtılamadı

Aslan, “2022’nin ilk yarısında ihracatımız çok iyiydi. Ancak hazirandan itibaren üretim maliyetleri artınca ilk başta açıkladığımız ihracat hedefini yakalama şansımız kalmadı. Hedefleri revize etmek zorunda kaldık” dedi. Ton başına enerji maliyetlerinin 35-40 dolar seviyesinden, zamlar sonrası 100 dolar bandına geldiğinin altını çizen Aslan, bu maliyet artışlarını fiyatlara yansıtamadıkları için, üretimi de azaltmak zorunda kaldıklarını kaydetti. Ton başına enerji maliyetinin 40-50 dolar seviyesine inmesi gerektiğini vurgulayan Aslan, ancak bu şekilde sektörün rekabet gücünü yeniden kazanabileceğini, aksi halde pazardaki rakipler karşısında avantajın tamamen yitirilme riski olduğuna işaret etti. Çelik sektörünün en önemli ihracat bölgesi AB olurken, Cezayir, Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan’ın Türkiye’nin ihracat pazarlarına girmeye başladığı öğrenildi. Aslan, “Enerji maliyetleri bu ülkelerde bizden çok düşük. Bizim ihracat tekliflerimiz ton başına 700 dolar civarıyken, şu anda Cezayir’in teslim fiyatı 660 dolar” diyerek pazardaki rekabetin Türkiye aleyhinde geliştiği anlattı.

İhracat hedefi 20 milyon ton

Önümüzdeki yıla ilişkin ihracat hedefleri konusunda temkinli konuşan Aslan, “Şu an 19,6 milyon ton olan ihracatı 20 milyon tona çıkarırsak iyi. Bu yılın ilk yarısının da zor geçeceğini düşünüyoruz. Ocak ihracatında şu an yüzde 21 düşüş var. Ancak hazirandan sonra yılın devamında enerji maliyetlerinin gerilemeyeceğini öngörüyoruz. Bu nedenle ikinci yarı işler hızlanabilir” ifadelerini kullandı. Sektörde şu anda kapasite kullanım oranları da tehlikeli seviyelere inmiş durumda. Toplantıda verilen bilgiye göre, sektörün kapasite kullanım oranı yüzde 80’lerden yüzde 51 seviyesine gerileyerek, sektör tarihindeki en dip seviyeyi gördü.

“Değerde kayıp yüzde 35”

Sektörün alt kalemlerine ilişkin de bilgiler veren Aslan, inşaat çeliği de denen uzun çelikte sektörün üretim fazlası olduğunu anlattı. Türkiye’de 25 milyon ton uzun çelik üretildiğini kaydeden Aslan, bunun 12-15 milyon tonunun Türkiye’de kullanıldığını, kalanının ihraç edildiğini belirtti. İnşaat çeliğinde nisan ayından bu yana fiyatların TL bazında aynı kaldığını söyleyen Aslan, “Bir yılda resmi enflasyonun yüzde 64, dövizdeki artışın yüzde 35 seviyesinde olduğu düşünüldüğünde değerde yüzde 35’lik bir kaybımızın olduğunu söyleyebiliriz. Biz ‘yüzde 10 kar etsek çok iyi’ deriz, ama şu an gerilemiş durumdayız” ifadelerini kullandı. Yassı çelikteki gelişmeleri ise ÇİB Başkan Vekili Uğur Dalbeler paylaştı. Yassı çelikte ihracatta yüzde 20 düşüş olduğunu, bunda da sektörün iki büyük pazarı AB ve ABD’de alınan yerli çelik sektörlerini koruma politikalarının etkili olduğunu aktaran Dalbeler, “Zaten 4-5 senedir Türk çeliğine karşı önlemler var. Yanı sıra Rusya-Ukrayna Savaşı sonrası enerji fiyatlarındaki artışın etkisiyle talepte azalma görüyoruz” ifadelerini kullandı.